Minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken vliegt morgen
(woensdag 20 februari) naar Jakarta voor een tweedaags bezoek aan
Indonesië, om daar ‘te benadrukken dat wij een goede relatie willen’.
Drie jaar geleden zag de Indonesische president af van een
staatsbezoek aan Nederland (de eerste sinds 40 jaar) nadat de president
in ballingschap van de Republiek der Zuid-Molukken, John Wattilete, een
kort geding had aangespannen om hem te laten arresteren wegens
misdrijven tegen de mensheid; vorig jaar stemde de Tweede Kamer tegen de
levering van tanks aan Indonesië, onder andere bezorgd dat deze tegen
de Papoea’s zouden worden ingezet, en wilde Nederland Indonesië ‘met spoed aanspreken’.
Kenbaar staat nu het versterken van de bilaterale banden tussen
Nederland en Indonesië weer bovenaan de Nederlandse agenda. In
voorzichtige bewoordingen heeft Timmermans aangegeven dat hij de kwestie
[van de Papoea’s] zal bespreken ‘met respect voor de Indonesiërs’, maar
dat er sprake is van structurele onderdrukking of
mensenrechtenschendingen ontkent hij echter.
Survival International
voert al vele jaren campagne voor de Papoea-bevolking, die zwaar te
lijden hebben onder de bezetting van hun land door Indonesië. Deze
onderdrukking maakt deel uit van een lange geschiedenis, een
geschiedenis waarin ook Nederland een rol heeft gespeeld. Ondanks haar
belofte om West Papoea onafhankelijkheid te geven liet Nederland haar
kolonie in 1963 onder interim-bestuur van Indonesië komen. In een
frauduleus referendum dat kort daarop door Indonesië werd georganiseerd,
werd West Papoea ingelijfd bij Indonesië. Sindsdien zijn de Papoea’s
gemarginaliseerd in eigen land en worden hun mensenrechten geregeld
geschonden. De inheemse bevolking wordt bruut onderdrukt en militairen
die geweld gebruiken nauwelijks gestraft. Sinds 1963 zijn er naar
schatting 100.000 Papoea burgers gedood.
Een van de oorzaken voor de marginalisatie van de Papoea’s
is de massale immigratie van Indonesiërs naar West Papoea. Ook de
exploitatie van de natuurlijke hulpbronnen van West Papoea is zeer
winstgevend voor Indonesië. Wanneer internationale bedrijven naar Papoea
komen worden zij begeleid door het Indonesische leger onder het mom van
‘bescherming van vitale projecten’: de aanwezigheid van militairen gaat
vrijwel altijd gepaard met willekeurige arrestaties, verkrachtingen,
martelingen en moorden. Journalisten worden uit het land geweerd en ook
maatschappelijke organisaties worden de toegang ontzegd, of zeer streng
in de gaten gehouden.
Markus Haluk, een hooggeplaatst lid van de Papuan Customary Council:
‘Honderdduizenden Papoea’s hebben de dood gevonden als gevolg van de
militaire operaties, gemarteld, doodgeschoten, levend begraven, in de
gevangenis gezet, ontvoerd, verdwenen en [slachtoffer van] allerlei
andere mensenrechtenschendingen. Het resultaat is dat de Melanesische
ethnische bevolking van West Papoea met uitsterven wordt bedreigd.’
De Indonesische regering gebruikt dezelfde argumenten voor haar
onderdrukking van de Papoea’s als de Amerikaanse bestseller auteur Jared
Diamond in zijn nieuwe populiar-wetenschappelijke boek, De Wereld tot Gisteren – wat we kunnen leren van traditionele samenlevingen (de vertaling van The World Until Yesterday). Diamond pleit in zijn boek voor het opleggen van staatsgezag,
omdat, zo stelt hij, tribale samenlevingen aanzienlijk gewelddadiger
zouden zijn dan geïndustrialiseerde samenlevingen en ‘verstrikt [zijn]
in … een kringloop van constante oorlogsvoering’.
Survival International heeft scherpe kritiek
geuit op deze stelling en steunt het recht van de Papoea-volken om op
hun eigen grondgebied hun eigen toekomst te bepalen. Sophie Grig, leider
van Survival International’s campagne voor de Papoea’s: ‘Het is
schokkend dat de Nederlandse regering zich richt op ’goede relaties’ en
de structurele mensenrechtenschendingen in Papoea ontkent, terwijl de
moorden, martelingen en verkrachtingen door het Indonesische leger
gewoon doorgaan.’
Survival roept Indonesië op om een eind te maken aan de
mensenrechtenschendingen en door middel van een dialoog in een nieuw
nationaal en internationaal vredesproces tot een vreedzame oplossing te
komen. Survival doet een beroep op Frans Timmermans om zijn bezoek aan
Jakarta te gebruiken om de problemen van de Papoea’s aan te kaarten.